Αναρτήσεις
ΣΤΑΘΗΣ ΚΑΛΥΒΑΣ
ΝΙΚΟΣ ΜΑΡΑΝΤΖΙΔΗΣ
H δεκαετία του '90 σηματοδότησε την ανάπτυξη νέων τάσεων στην έρευνα του εμφυλίου πολέμου. Οι νέες αυτές τάσεις συνδέονται αναμφίβολα με την εμφάνιση μιας νεώτερης γενιάς επιστημόνων, ιστορικών, πολιτικών επιστημόνων, κοινωνικών ανθρωπολόγων, η οποία έπαψε πια να ενδιαφέρεται - ή σε τελική ανάλυση μειώθηκε το ενδιαφέρον της - για ερωτήματα τύπου «ποιος έχει μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης για το ξέσπασμα του εμφυλίου» ή «τι έφταιξε για το τελικό αποτέλεσμα»
O Άρης Βελουχιώτης εξακολουθεί να αντιμετωπίζεται με όρους ήρωα στην ελληνική βιβλιογραφία. Ωστόσο οι σύγχρονες αναζητήσεις στην Ιστορία, αρνούνται σθεναρά τόσο τις ηρωοποιήσεις όσο και τις δαιμονοποιήσεις
H απομάκρυνση από επιστημονικά στείρες ανησυχίες συνδέεται αναμφίβολα με την ομαλοποίηση της πολιτικής ζωής, την εξασθένηση της πολιτικής και ιδεολογικής πόλωσης, τη βιωματική απομάκρυνση της νεώτερης γενιάς από τις τραυματικές εμπειρίες των προηγούμενων δεκαετιών, την κατάρρευση του κομμουνισμού, κ.ά.
H εμφάνιση αυτού του νέου κύματος δεν έγινε δεκτή πάντοτε με ενθουσιασμό. Αρκετές και συχνά έντονες αντιδράσεις ξέσπασαν, άλλοτε από «ιδεολογική εχθρότητα», άλλοτε από ανασφάλεια για το πού οδηγούν όλα αυτά, κι άλλοτε - συχνά - απλώς από παρεξήγηση ή και άγνοια. Κάποιοι αισθάνθηκαν το «φάντασμα» του ρεβιζιονισμού να πλανάται πάνω από το κεφάλι τους και να τους απειλεί.
Αξίζει λοιπόν να αναφερθούμε εν συντομία στα καινοτόμα στοιχεία που συνεισφέρουν οι έρευνες αυτές και που συνδέονται: α) με σύγχρονες μεθόδους (διεπιστημονική προσέγγιση, συστηματική εμπειρική έρευνα), β) με μια φρέσκια ματιά, καινούργιες ευαισθησίες και γόνιμα ερωτήματα, γ) με νέα πορίσματα. Τα στοιχεία αυτά θα μπορούσαμε να τα συνοψίσουμε στα εξής δέκα σημεία:
ΝΙΚΟΣ ΜΑΡΑΝΤΖΙΔΗΣ
H δεκαετία του '90 σηματοδότησε την ανάπτυξη νέων τάσεων στην έρευνα του εμφυλίου πολέμου. Οι νέες αυτές τάσεις συνδέονται αναμφίβολα με την εμφάνιση μιας νεώτερης γενιάς επιστημόνων, ιστορικών, πολιτικών επιστημόνων, κοινωνικών ανθρωπολόγων, η οποία έπαψε πια να ενδιαφέρεται - ή σε τελική ανάλυση μειώθηκε το ενδιαφέρον της - για ερωτήματα τύπου «ποιος έχει μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης για το ξέσπασμα του εμφυλίου» ή «τι έφταιξε για το τελικό αποτέλεσμα»
 |
| Έλληνες ασυρματιστές προσπαθούν να έρθουν σε επαφή με τις δυνάμεις τους κατά τη διάρκεια του Ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου. (Φωτογραφία: Bert Hardy / Δημοσίευση Εικόνα / Εικόνες Getty). 22 Μαΐου, 1948 |
H απομάκρυνση από επιστημονικά στείρες ανησυχίες συνδέεται αναμφίβολα με την ομαλοποίηση της πολιτικής ζωής, την εξασθένηση της πολιτικής και ιδεολογικής πόλωσης, τη βιωματική απομάκρυνση της νεώτερης γενιάς από τις τραυματικές εμπειρίες των προηγούμενων δεκαετιών, την κατάρρευση του κομμουνισμού, κ.ά.
H εμφάνιση αυτού του νέου κύματος δεν έγινε δεκτή πάντοτε με ενθουσιασμό. Αρκετές και συχνά έντονες αντιδράσεις ξέσπασαν, άλλοτε από «ιδεολογική εχθρότητα», άλλοτε από ανασφάλεια για το πού οδηγούν όλα αυτά, κι άλλοτε - συχνά - απλώς από παρεξήγηση ή και άγνοια. Κάποιοι αισθάνθηκαν το «φάντασμα» του ρεβιζιονισμού να πλανάται πάνω από το κεφάλι τους και να τους απειλεί.
Αξίζει λοιπόν να αναφερθούμε εν συντομία στα καινοτόμα στοιχεία που συνεισφέρουν οι έρευνες αυτές και που συνδέονται: α) με σύγχρονες μεθόδους (διεπιστημονική προσέγγιση, συστηματική εμπειρική έρευνα), β) με μια φρέσκια ματιά, καινούργιες ευαισθησίες και γόνιμα ερωτήματα, γ) με νέα πορίσματα. Τα στοιχεία αυτά θα μπορούσαμε να τα συνοψίσουμε στα εξής δέκα σημεία:
.png "English"){kind=small}
