Το χριστιανικό ιερατείο κατά του Διαφωτισμού και της επανάστασης του '21

ΤΟ ΜΙΣΟΣ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΑΡΙΟΥ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

 ΤΟΥ ΄21

“Ταλαίπωρον γένος εξ οίων εις οία”…

Ο ΑΓΝΩΣΤΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ

Το εξώφυλλο της «Απανταχούσας», η οποία αποσκοπούσε στον έλεγχο της πνευματικής προεπαναστατικής ζωής από το Πατριαρχείο.

 

Στις 9/1/1853 πεθαίνει στις φυλακές της Σύρου ο Θεόφιλος Καΐρης, ύστερα από πολυετείς διώξεις, που ξεκινούν από το 1839. Η κατηγορία ήταν, ότι ο -μοναχός- Καΐρης ίδρυσε «άλλη νεωστί αναφανείσα θρησκεία». Στην ουσία πρόκειται για αργή και προμελετημένη δολοφονία.
Μια ημέρα μετά την ταφή του, κάποιοι ξέθαψαν το πτώμα του, άνοιξαν την κοιλιά του και τη γέμισαν με ασβέστη (χριστιανικό αποτρεπτικό για τον «διάβολο», μην τυχόν έλθει να κατοικήσει στον νεκρό…).

Το 1856 αφορίζεται ο συγγραφέας των «Μυστηρίων της Κεφαλλονιάς», Ανδρέας Λασκαράτος.
Το 1859 καταδικάζεται ο ποιητής Παναγιώτης Συνοδινός για προσβολή της θρησκείας .
Το 1864 η εκκλησία αντιδρά στην επίσκεψη του Ερνέστ Ρενάν στην Αθήνα, συγγραφέα της περίφημης «Προσευχής επάνω στην Ακρόπολη».
Το 1866 διώκεται ο Εμμανουήλ Ροΐδης, συγγραφέας της «Πάπισσας Ιωάννας».

Το 1877 διώκεται ο διπλωματικός υπάλληλος Κλέων Ραγκαβής για το δραματικό του ποίημα «Ιουλιανός ο Παραβάτης», στο οποίο υποστηρίζεται το πνεύμα του Διαφωτισμού…

Κάπου εδώ στο τέλος της δεκαετίας του 1870, έχουμε και το... τέλος ενός πολέμου.
Ο νικητής είχε καταφέρει από το 1848 να πάρει τα ηνία του νεοσύστατου κράτους, αφού «κατέλαβε» το πανεπιστήμιο, υποχρεώνοντας σε παραίτηση τον καθηγητή γενικής ιστορίας Θεόδωρο Μανούση.

Την θέση του κατέλαβε ο εκλεκτός των νικητών Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος, ο οποίος και ανέλαβε να συγγράψει την ιστορία των νικητών. Αυτή την ιστορία διδασκόμαστε σήμερα, την ιστορία των νικητών. Πάντα αυτό γινόταν στην ιστορία της ανθρωπότητας, την ιστορία την έγραφαν οι νικητές. (Αν ήταν αλλιώς, σήμερα σαν μεγαλύτερο έγκλημα κατά της ανθρωπότητας του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, θα ξέραμε τις ατομικές βόμβες της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι).

Αλλά νικητές σε ποιον πόλεμο; Πότε ξεκίνησε; Ποιοι ήταν οι αντιμαχόμενοι; Ποιο το διακύβευμα του πολέμου;
Μία σκοτεινή ιστορία, μία σκοτεινή εποχή… Μία εποχή από την οποία διδασκόμαστε από τίποτε έως ελάχιστα στα σχολικά μας βιβλία. Είναι τα χρόνια πριν και τα χρόνια μετά την επανάσταση του 1821...

Για εμάς σήμερα μας φαίνεται λογικό πως κάποιοι άνθρωποι μετά από τετρακόσια και πλέον χρόνια Οθωμανικής διοίκησης, (σκλαβιά υπήρχε και πριν), ξύπνησαν ένα πρωί και είπαν θα φτιάξουμε δικό μας κράτος. Και αυτοί οι άνθρωποι αποφάσισαν να ονομάσουν αυτό το κράτος Ελλάδα! Στην συνέχεια έδωσαν σε αυτό το κράτος συγκεκριμένη και υποχρεωτική θρησκεία και φτάσαμε στην μορφή του κράτους που έχουμε γνωρίσει εμείς σήμερα… 

Μάλλον δεν είναι και πολύ λογικό να έγιναν έτσι τα πράγματα ε; Και δεν είναι ούτε λογικό, ούτε και αληθινό.

Ας δούμε πως έγινε η Επανάσταση και πως μετά από αυτή, οι νικητές έχασαν.
Τον Μάρτιο του 1819, δηλαδή μόλις δύο χρόνια πριν από την επανάσταση το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως εκδίδει μία εγκύκλιο με την ονομασία «απανταχούσα».

Το όνομά της υποδηλώνει ότι απευθύνεται στους απανταχού Έλληνες. Με την εγκύκλιο αυτή  στηλίτευσε την απόδοση ελληνικών ονομάτων στα Ρωμιόπουλα, καταγγέλοντας την «κατά καινοτομίαν εισαχθείσαν των παλαιών ελληνικών ονομάτων επιφώνησιν» που συνιστά «καταφρόνησιν της Χριστιανικής ονοματοθεσίας» «διόλου απροσφυή και ανάρμοστον». Η κίνηση αυτή δεν υπαγορεύτηκε από την Πύλη, που ήταν βαθιά νυχτωμένη σε τέτοια ζητήματα. Λειτούργησαν τα ανθελληνικά ανακλαστικά του βυζαντινού καλόγερου. Ο Κοραής όταν πληροφορήθηκε το περιεχόμενο της απανταχούσας, σχολίασε “ταλαίπωρον γένος εξ οίων εις οία”.

Παρακάτω στην σελίδα 13 της «απανταχούσας» διαβάζουμε και κάτι πολύ χαρακτηριστικό που σε συνδυασμό με τις ζυμώσεις εκείνης της εποχής είναι χαρακτηριστικό: «Να καρπούμεθα τα εκ της τυπογραφίας καλά, να αποφεύγωμεν παν ο,τι δύναται να συσκιάση την λαμπρότητα της ακραιφνούς ημών υποταγής (σ.σ.στον σουλτάνο) δια της εκδόσεως βιβλίων αντιφρονούντων».

Μία παράγραφος της «Απανταχούσας» έδειχνε εύγλωττα στους σύγχρονους, ποιά ήταν τα όρια, μέσα στα οποία μπορούσε να κινηθεί η «Τυπογραφία του Γένους»: «Ζήτω ο Γαληνότατος και Κραταιότατος ημών ΑΝΑΞ, η Κορωνίς των προκατόχων αυτού Μεγάλων Βασιλέων· ο ακριβής φύλαξ της Δικαιοσύνης και Επιείκειας· ο ευσπλαχνικώτατος και ηρωικώτατος ΣΟΥΛΤΑΝ ΜΑΧΜΟΥΤ Β΄. Είη το κράτος αυτού διαιωνίζον και θριαμβεύον κατά πάντων των εναντίων».
Το 1798 το Πατριαρχείο είχε εκδώσει άλλη εγκύκλιο με την οποία ζητούσε από τους δασκάλους να μην μαθαίνουν στα Ρωμιόπουλα καταραμένα μαθηματικά, διότι αυτά τα απομακρύνουν από την θρησκεία. Επίσης καταριόταν την Γαλλική Επανάσταση και την ελευθερία την οποία επαγγέλλονταν!
Ανάμεσα σε αυτές τις δύο εγκυκλίους και στα 1806 είχαμε την έκδοση της Ελληνικής Νομαρχίας, από την αντίπαλη πλευρά, από τους διαφωτιστές. Η Ελληνική Νομαρχία ήταν το «ευαγγέλιο» όσων ήταν υπέρ της Επανάστασης του Γένους.
Τυπώθηκε στην Μπολόνια της Ιταλίας από τον «ανώνυμο Έλληνα», το όνομα του οποίου δεν μάθαμε ποτέ για ευνόητους λόγους.

Ο αγώνας της διαφώτισης ήταν μεγάλος. Αποτέλεσμα αυτού του αγώνα ήταν η Ελληνική εθνική συνείδηση, τα Αρχαία Ελληνικά ονόματα που βάφτιζαν τα παιδιά, τα Ελληνικά ονόματα όλων των καραβιών που συμμετείχαν στην επανάσταση, μα πάνω από όλα η δίψα για ελευθερία και την δημιουργία εθνικού κράτους. Θα πρέπει να τονίσουμε ότι η Ελλάδα ήταν το πρώτο εθνικό κράτος της Ευρώπης! Ο πόλεμος αυτός ήταν ανελέητος. Και είχε πολλούς νεκρούς κυρίως από την πλευρά των υποστηρικτών της επανάστασης και του νεοελληνικού διαφωτισμού. Ο Ρήγας Φεραίος για παράδειγμα είναι θύμα αυτού του πολέμου και όχι της επανάστασης του 1821, την οποία δεν έζησε για να την γνωρίσει. Εκ του αποτελέσματος γνωρίζουμε ότι οι διαφωτιστές επικράτησαν έναντι του Πατριαρχείου και έτσι στις αρχές (και όχι την 25η Μαρτίου) του 1821 έχουμε το ξέσπασμα της Επανάστασης. Η αντίδραση του Πατριαρχείου ήταν ο αφορισμός των επαναστατών...

Ο μύθος της 25ης Μαρτίου

Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι δεν θα πρέπει να συγχέουμε την στάση μεμονωμένων ιερέων από την επίσημη θέση της εκκλησίας έναντι της Επανάστασης του 1821. Επίσης, το γεγονός ότι το μύθευμα του λαβάρου της Αγίας Λαύρας από τον Παλαιών Πατρών Γερμανό προέκυψε από έναν ζωγραφικό πίνακα του Θ. Βρυζάκη (1814 – 1878) «Υψωσις της σημαίας της Επαναστάσεως εις την Αγίαν Λαύραν», που είναι φανταστικός και φιλοτεχνήθηκε το 1851!

Εξ άλλου την ημέρα που υποτίθεται πως ο Γερμανός σήκωνε το λάβαρο βρισκόταν στα... Νεζερά(Αίγιο) όπως ο ίδιος γράφει στα απομνημονεύματά του! Ο Π. Πατρών Γερμανός μάλιστα, στη σύσκεψη του Aιγίου, διαφώνησε με την επαναστατική στρατηγική των Φιλικών. Όταν στις 21 Μαρτίου δίνονταν οι μάχες στους δρόμους της Πάτρας με αρχηγό τον τσαγκάρη Παναγιωτάκη Kαρατζά, ο Γερμανός λούφαζε με τους προεστούς στη μονή Ομπλού. Εκεί δολοφόνησαν τον επαναστάτη Καρατζά, λίγους μήνες μετά (4 Σεπτεμβρίου 1821), οι Kουμανιωταίοι, άνθρωποι δικοί του (βλ. N. Bαρδιάμπαση, Π. Kαρατζάς: ο τσαγκάρης που ξεκίνησε την Eπανάσταση του 1821, «Eλευθεροτυπία», 3-7-1993).

 Κι ενώ η Επανάσταση ξεκίνησε στις αρχές του 1821, μετέπειτα και επειδή βόλευε απόλυτα τόσο την επιβληθείσα Βαυαρική (Γερμανική) βασιλεία που ήθελε την εκκλησία μαζί και όχι απέναντί της, αυθαίρετα και ανιστόρητα καθιερώθηκε η 25η Μαρτίου ως ημέρα... έναρξης της Επανάστασης! Η προφανούς σκοπιμότητας επινόηση της ημερομηνίας αυτής, που τίποτα δεν δικαιολογεί την συμπερίληψή της στις "δέλτους της Ιστορίας", προήλθε το 1835 από τον ραδιούργο Κωλέττη και υλοποιήθηκε το 1838 (Β. Σφυρόερα, “Η επέτειος της Εθνεγερσίας“, “Καθημερινή-Επτά Ημέρες”, 1-3-2001): 

 

ΕΛΕΩ ΘΕΟΥ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

«Θεωρήσαντες ότι η ημέρα της 25 Μαρτίου, λαμπρά καθ’ εαυτήν εις πάντα Έλληνα διά την εν εαυτή τελουμένην εορτήν του Ευαγγελισμού της Υπεραγίας Θεοτόκου, είναι προσέτι λαμπρά και χαρμόσυνος διά την κατ’ αυτήν την ημέραν έναρξιν του υπέρ της ανεξαρτησίας αγώνος του Ελληνικού Εθνους, καθιερούμεν την ημέραν ταύτην εις το διηνεκές ως ημέραν ΕΘΝΙΚΗΣ ΕΟΡΤΗΣ».

Εν Αθήναις τη 15η Μαρτίου 1838
ΟΘΩΝ
Ο επί των εκκλησιαστικών κτλ.
Γραμματεύς της Επικρατείας
Γ. ΓΛΑΡΑΚΗΣ.

Ο Σπυρίδων Τρικούπης είχε το θάρρος να παραδεχθεί: “Ψευδής είναι η εν Ελλάδι επικρατούσα ιδέα, ότι εν τη μονή της Αγ. Λαύρας ανυψώθη κατά το πρώτον η σημαία της Ελληνικής Επαναστάσεως…” ( “Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως”, τ. Α΄, σ.312, εκδ. Β΄).

Ο Ι. Φιλήμων αποκαλεί τον μύθο της Λαύρας “ψεύδος παχυλόν” (”Δοκίμιον Ιστορικόν περί της Φιλικής Εταιρείας”, τ.Γ΄, σ.22-1834). Ο καθηγητής Απ. Β. Δασκαλάκης ομολογεί: “…ουδέν επαναστατικόν γεγονός εσημειώθη εν τη Μονή της Αγίας Λαύρας. Κατά την 25ην Μαρτίου ουδείς ευρίσκετο εν Λαύρα…”  (“Πως εκηρύχθη η Επανάστασις εις την Πελοπόννησον”. “Πελοποννησιακή Πρωτοχρονιά”, 1962″).

Όσοι αναζητούν την παντιέρα του Γερμανού, βρίσκουν σανίδα σωτηρίας στον Γάλλο Φ. Πουκεβίλ, ο οποίος, καίτοι απών, περιγράφει την τελετή μελοδραματικά αλλά χωρίς ημερομηνία στην “Ιστορία…” του (1824). Η... εγκυρότητα της μαρτυρίας του Πουκεβίλ, βυθίζεται στα νερά του Ευρώτα μαζί με τους κύκνους και τα ποταμόπλοια που ο ευφάνταστος Γάλλος "είδε" χωρίς να έχει ταξιδέψει ακόμη στη Λακωνία, αφού έγραψε αιχμάλωτος στην Τριπολιτσά το “Voyage en Moree…“(1805). Ο κληρικόφρων Πουκεβίλ φαντασιωνόταν πως οι Άγγλοι, Γερμανοί και Ελβετοί ιερωμένοι ξεσήκωσαν τους φιλέλληνες συμπατριώτες τους στέλνοντάς τους να πολεμήσουν στην Ελλάδα!
Απάντηση σ’ αυτή του την πλάνη πήρε από τον δρα Albert Schott («Erlauternder Nachtrag zu Pouqueville’s ‘Geschichte der Wiedergeburt Griechenlands’»-τ. 4ος, Χαϊδελβέργη 1825), πρόεδρο του φιλελληνικού κομιτάτου Στουτγκάρδης που υποστήριξε τον κοσμικό χαρακτήρα του φιλλεληνισμού, υπογραμμίζοντας πως κανένα χριστιανικό κράτος ως κράτος δεν βοήθησε την Επανάσταση πριν από το Ναυαρίνο. Την ωμή πραγματικότητα παρουσίασε ο Τάκης Σταματόπουλος («Ο Παλαιών Πατρών Γερμανός χωρίς θρύλο»- 1958), γράφοντας πως στη Λαύρα, όχι μόνο δεν σηκώθηκε καμμιά σημαία αλλά εκεί, όπως το περιγράφει κι ο Φωτάκος, εκδηλώθηκε ο φόβος των κοτζαμπάσηδων, που ψάχνανε που θα κρυφτούνε, και η προσπάθειά τους για ματαίωση της Επανάστασης. Μάλιστα είχανε φροντίσει παλιότερα να κλείσουν τον Παπαφλέσσα που υποδαύλιζε την ιδέα, στην μονή Σιδηρόπορτας (το αναφέρει ο Κ.Δεληγιάννης), απ’ όπου βγήκε στις 22 Μαρτίου. Είναι μάλιστα γνωστό πως ο Γερμανός ενοχλήθηκε από την επαναστατική ορμή του Παπαφλέσσα και τον αποκάλεσε: «Άνθρωπο απατεώνα και εξωλέστατο» που φρόντιζε «να ερεθίση την ταραχήν του έθνους».
Και για να μην αδικηθεί ο δεσπότης, πρέπει να επισημανθεί πως όντως ο ιδιωτικός βίος του αρχιμανδρίτη ήταν έκλυτος. Όταν καταλήφθηκε η Τριπολιτσά πήρε αρκετούς από τους θησαυρούς των Τούρκων. Τον πλούτο αυτόν υπεξαίρεσε ο γαμπρός του (άνδρας της αδελφής του). 

πηγές: Αρχεία Εθνικής Παλλιγεννεσίας, emmanouilpapas.blogspot.gr, Ελληνική Νομαρχία, 

Πηγή

Related Articles :