1974: Υπέρ της Αβασίλευτης Δημοκρατίας

Δημοψήφισμα για τη μορφή του πολιτεύματος πραγματοποιήθηκε στις 8 Δεκεμβρίου του 1974 στην Ελλάδα. Το 69,18% των ψηφοφόρων ψήφισε υπέρ της αβασίλευτης δημοκρατίας, ενώ το 30,82% υπέρ της βασιλευομένης. 


 Η μοναρχία στην Ελλάδα καταργήθηκε το 1973 από τη Χούντα των Συνταγματαρχών και εγκαθιδρύθηκε Προεδρική Δημοκρατία. Όμως, το δημοψήφισμα του Ιουλίου 1973 δεν το αναγνώρισε κανένα κόμμα

Μετά την πτώση της Χούντας τον Ιούλιο του 1974, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής υιοθέτησε την Συντακτική Πράξη της 1ης Αυγούστου 1974 και επανέφερε σε ισχύ το Σύνταγμα της 1 Ιανουαρίου 1952, χωρίς τις διατάξεις που αφορούσαν την βάση και τη μορφή του πολιτεύματος, ως Βασιλευομένης Δημοκρατίας. Οι διατάξεις αυτές θα κρίνονταν με δημοψήφισμα εν καιρώ. Μέχρι τότε, χρέη αρχηγού κράτους εκτελούσε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας (του Στρατιωτικού καθεστώτος) Φαίδων Γκιζίκης.

Οι πρώτες μεταπολιτευτικές βουλευτικές εκλογές έγιναν στις 17 Νοεμβρίου 1974, ενώ το δημοψήφισμα ορίστηκε για την 8η Δεκεμβρίου. Κατά την προεκλογική περίοδο πραγματοποιήθηκαν ομιλίες στην τηλεόραση, οι οποίες είχαν οριστεί δύο φορές την εβδομάδα για την κάθε πλευρά και επιπλέον μαγνητοφωνημένο μήνυμα του Βασιλιά στις 26 Νοεμβρίου και ομιλία του από την τηλεόραση στις 6 Δεκεμβρίου. Μεταξύ άλλων, είχαν μιλήσει στην τηλεόραση οι Μάριος Πλωρίτης, Λεωνίδας Κύρκος, Φαίδων Βεγλερής, Γεώργιος Κουμάντος, Αλέκος Παναγούλης και Κώστας Σημίτης.

Η ΝΔ και η κυβέρνηση του Κ. Καραμανλή τήρησαν επισήμως στάση ουδετερότητας. Ο Καραμανλής μιλώντας στην κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματός του, στις 23/11/1974, είχε πει: «Βέβαια, ο καθένας μας σαν άτομο θα ψηφίσει στο δημοψήφισμα αδέσμευτος και σύμφωνα με τη συνείδησή του. Αλλά δεν είναι πρέπον να εμφανίζεται δημόσια υπό την ιδιότητα του βουλευτού προπαγανδίζων υπέρ της μιας ή επικρίνων άλλην μορφήν πολιτεύματος. Γιατί μια μεγάλη παράταξις, ως η ιδική μας, είναι φυσικόν να περιλαμβάνει οπαδούς και των δύο μορφών του πολιτεύματος».

Κατά το δημοψήφισμα τα ψηφοδέλτια ήταν δύο: το ένα, χρώματος καφέ, που έγραφε πάνω «Βασιλευομένη Δημοκρατία» και το άλλο, χρώματος πράσινου, με την ένδειξη «Αβασίλευτη Δημοκρατία». Η συντριπτική πλειοψηφία του εκλογικού σώματος ψήφισε υπέρ του αβασιλεύτου (3.245.111 ψήφοι υπέρ της αβασίλευτης δημοκρατίας, ποσοστό 69,18% και 1.445.875 ψήφοι υπέρ της βασιλευομένης, ποσοστό 30,82%).

Στην Κρήτη το 90% ψήφισε υπέρ της αβασίλευτης, ενώ σε τριάντα εκλογικές περιφέρειες το αντίστοιχο ποσοστό ήταν της τάξεως του 60-70%. Ωστόσο, η βασιλευομένη έφτασε στην Πελοπόννησο και τη Θράκη το 45%. Οι εκλογικές περιφέρειες όπου η βασιλευομένη έλαβε τα ανώτατα ποσοστά είναι οι ακόλουθες: Λακωνία το 59,52%, Ροδόπη το 50,54%, Μεσσηνία το 49,24, Ηλεία το 46,88 και η Αργολίδα το 46,67%. Τέλος, η αποχή άγγιξε το 25,5%.

«Έλληνες και Ελληνίδες. Πιστός στη διακήρυξή μου, επαναλαμβάνω ότι προέχει η εθνική ενότητα χάριν της ομαλότητας, της προόδου και της ευημερίας της Χώρας και εύχομαι ολόψυχα οι εξελίξεις να δικαιώσουν το αποτέλεσμα που προέκυψε από τη χθεσινή ψηφοφορία », δήλωσε την επόμενη ημέρα ο Κωνσταντίνος. Ο Κ. Καραμανλής στο δικό του μήνυμα κάλεσε όλους να αναγνωρίσουν «ότι ετερματίσθη οριστικώς η εκκρεμότης του πολιτειακού»

tvxs.gr

Related Articles :