1919 διατάσσεται η εγκατάλειψη της Κέρκυρας από τον ιταλικό στρατό.

Η ΚΑΤΟΧΗ ΤΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΥΜΑΧΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ 1916-1919

Ιστορικό

Τέλη Δεκεμβρίου 1915. Στην Ευρώπη μαίνεται ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος ενώ η Ελλάδα έχει ήδη περιέλθει σε σοβαρή πολιτική κρίση, που είναι γνωστή ως «Εθνικός Διχασμός». Η κατάληψη της Κέρκυρας από τις Δυνάμεις της Αντάντ, αποτελεί μια από τις πολλές ελληνικές περιπέτειες που προκάλεσαν η διεθνής και η εσωτερική πολιτική συγκυρία. Στις 29 Δεκεμβρίου 1915 (11 Ιανουαρίου 1916, με το νέο ημερολόγιο που ίσχυε για τα ευρωπαϊκά κράτη), αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Κέρκυρας γαλλικά στρατεύματα, έχοντας κοινοποιήσει στην ελληνική κυβέρνηση Σκουλούδη την απόφαση τους να καταλάβουν το νησί, μόλις την προηγούμενη μέρα. Ως δικαιολογία προβλήθηκε η στρατιωτική ασφάλεια των συμμάχων από τον υποβρυχιακό πόλεμο των Γερμανών (οι

οποίοι, κατά τους συμμάχους, ανεφοδιάζονταν στην Κέρκυρα) και η ανάγκη υποδοχής του σερβικού στρατού, ύστερα από την κατάρρευση του σερβικού μετώπου (Νοέμβριος 1915). Πρέπει να επισημανθεί ότι η κατάληψη της Κέρκυρας, δεν παραβίαζε μόνο την ουδετερότητα της χώρας, αλλά και την διεθνή νομική κατάσταση του νησιού που βρισκόταν υπό καθεστώς διαρκούς ουδετερότητας, σύμφωνα με την συνθήκη του Λονδίνου (17/29-3-1864).

Τα γαλλικά στρατεύματα, σύντομα ακολουθήθηκαν και από ιταλικές δυνάμεις κατοχής (19 Ιανουαρίου / 1 Φεβρουαρίου 1916). Η κατοχή διάρκεσε ως τον Ιούνιο του 1919, δηλαδή παρατάθηκε επί ένα χρόνο μετά την λήξη του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Οι γαλλικές και ιταλικές δυνάμεις εγκαταστάθηκαν στο Παλαιό και Νέο Φρούριο αντίστοιχα, ενώ παράλληλα δημιουργήθηκαν και άλλες στρατιωτικές εγκαταστάσεις στο Μπαρμπάτι, στον Σπαρτύλα και στην Γαρίτσα, στην οποία διαμορφώθηκαν υποδομές αεροπορικής βάσης. Ταυτόχρονα, συμμαχικά πολεμικά σκάφη, ναυλοχούσαν στο λιμάνι της Κέρκυρας. Τέλος, στην Κέρκυρα στρατοπέδευσαν 150.000 Σέρβοι στρατιώτες οι οποίοι διεκπεραιώθηκαν στο νησί το διάστημα Ιανουαρίου – Φεβρουαρίου 1916 και εγκαταστάθηκαν σε πρόχειρους καταυλισμούς. Οι κακές συνθήκες στρατοπέδευσης τους, προκάλεσαν σύντομα επιδημίες που αποδεκάτισαν τους Σέρβους. Ωστόσο, πέρα από τον σερβικό στρατό, η Κέρκυρα φιλοξένησε και όλες τις εξόριστες πολιτικές και πολιτειακές αρχές του σερβικού κράτους, αποτελώντας την πρωτεύουσα του σερβικού κράτους για την περίοδο 1916-1918. Έτσι, στην Κέρκυρα εγκαταστάθηκε ο βασιλιάς της Σερβίας και η κυβέρνησή του, που φιλοξενήθηκε στο ξενοδοχείο Bella Venezia, και η σερβική βουλή στην οποία διατέθηκε το Δημοτικό Θέατρο για τις συνεδριάσεις της.

Κατά κοινή ομολογία, η εντύπωση που άφησε στο κερκυραϊκό λαό η σερβική παρουσία, ήταν άριστη. Δεν μπορεί όμως να ισχυριστεί κανείς το ίδιο για την γαλλική και ιταλική παρουσία. Αυτό βέβαια, είναι ως ένα σημείο αναμενόμενο καθώς Γάλλοι και Ιταλοί αποτέλεσαν δυνάμεις κατοχής. Άλλωστε  η παρουσία τους συνοδεύτηκε από τις ωμές επεμβάσεις τους στο έργο της ελληνικής διοίκησης, από διώξεις (κυρίως αντιβενιζελικών κατοίκων) καθώς και από την προκλητική ή απαξιωτική συμπεριφορά απέναντι στους κατοίκους του νησιού. Βέβαια, είναι γεγονός, ότι σε αντίθεση με την παραπάνω γενική εικόνα, οι Ιταλοί επέδειξαν μεγάλη φροντίδα για την διανομή συσσιτίων. Ωστόσο, τα κίνητρα μια τέτοιας ενέργειας εντάσσονταν περισσότερο σε μια προσπάθεια προσεταιρισμού των Κερκυραίων, παρά στο ανθρωπιστικό τους ενδιαφέρον για τον ντόπιο πληθυσμό. Τα αποτελέσματα όμως ήταν πενιχρά για τους Ιταλούς. Γιατί, ιδιαίτερα η ιταλική κατοχή, συνδέθηκε στις συνειδήσεις του λαού με τις πάγιες ιταλικές βλέψεις στο Ιόνιο. Το εθνικό φρόνημα των Κερκυραίων δεν μπορούσε να παραπλανηθεί από μια τέτοια πολιτική και η στάση του ελληνικού πληθυσμού παρέμεινε μέχρι του τέλους της κατοχής αρνητική προς τους Ιταλούς. Γενικά, θα μπορούσε να υποστηριχτεί ότι από όλες τις πτυχές αυτής της κερκυραϊκής περιπέτειας, αυτή που παρουσιάζει το μεγαλύτερο ενδιαφέρον είναι η παρουσία των Ιταλών στο νησί: Σε αντίθεση με την γαλλική κατοχή, που επιβλήθηκε από λόγους που συνδέονταν με την πολεμική συγκυρία, η ιταλική κατοχή αποτελούσε την κορύφωση μακροχρόνιων προσπαθειών των Ιταλών να προωθήσουν τα γεωπολιτικά τους σχέδια στο Ιόνιο και στην Αδριατική. Μέσα σε αυτά εντασσόταν και η Κέρκυρα, και η Ιταλία δεν έχανε καμιά ευκαιρία να επιδιώκει την πραγμάτωση των βλέψεων της στο νησί. Ήδη, το 1891 είχε επιχειρήσει απροκάλυπτα να επέμβει και να καταλάβει την Κέρκυρα, με αφορμή τις διεθνείς διαστάσεις που είχε λάβει ένα ατυχές επεισόδιο στην εβραϊκή συνοικία. Αυτό που δεν κατόρθωσε τότε, επιχείρησε να κατοχυρώσει το 1916, κάτι μάλιστα που επανέλαβε και άλλες δύο φορές (βραχύβια κατάληψη του 1923 και ιταλική κατοχή κατά την περίοδο του Δευτέρου παγκοσμίου πολέμου 1941-1943) μέχρις ότου παραιτηθεί οριστικά από τις «κερκυραϊκές» διεκδικήσεις της.

Βιβλιογραφία:

Σ. Μαρκεζίνης: Πολιτική Ιστορία Νεώτερης Ελλάδος, τόμος 4^ος, Αθήνα 1968

Α. Στίνας: Αναμνήσεις, Αθήνα, 1985

Σ. Κατσαρός: Ιστορία της Κέρκυρας, Κέρκυρα, 2003

Λ. Δραζίνου: Κέρκυρα-Σερβία 1915-1918, Κέρκυρα, 1999

HALANDRI NEWS · Σαν Σήμερα, 2 Ιανουαρίου

greecepedia.wordpress.com

Related Articles :